Монголд ажилын байр хэр хүрэлцээтэй байна вэ?

Өнөөдөр Монгол улсад их,дээд сургууль тоогоо алдаж байна.Чанартай чанаргүй,хувийн улсын олон сургуулиуд ажиллаж байгаа боловч диплом өвөртлөн амьдралын гараагаа эхэлж байгаа залуус бидэнд мэргэжлийнхээ дагуу ажиллах боловч хомс байгаа нь хэн бүхэнд илэрхий. Сургуулиа төгсөн гарч буй оюутнуудын гуравны нэг нь л ажиллын байраар хангагдаж чадаж байна нь боловсролын байгууллагын чанартай ажиллаж байна уу үгүй юу гэдэг нь харагдаж байна. Бүхэл бүтэн дөрвөн жилийг оюутны ширээний ард сурч өнгөрүүлчээд мэргэжлийнхээ дагуу ажиллаж чадахгүй байна гэдэг харамсалтай.Нэг талаасаа энэ асуудалд төрийн буруу бий. Их,дээд сургуулиудыг тоог борооны дараах мөөг шиг бий болход хүргэсэн явдал нь. Одоо бидэнд мэргэжлийн боловсрол олгох сургуулийг гаргах хэрэгтэй. Гагнуурчин,сантехник ч,мужаан гэх мэт. Оюутан бидний үзэж байгаа сургалтын праграм нь хуучирч хоцрогдсон зүйлийг оруулсан байгаа нь харамсалтай. ХХI зуун гарч байхад нөгөө л Оросын хуучирсан техник,технилогитойгоо. Гадаадад мэргэжил дээшлүүлж ирээд ажил хийе гэхээр нөгөө л хуучирч муудсан багаж хэрэгсэл. Гадаа бидний нүдэндээр баригдаж байгаа барилга дээр Хятадууд,Ветнамууд өдөрийн багаар бодход 15.000 төгрөгний цалин авч байна. Бас дээр нь тэд нар зүгээр ч ажиллахгүй архидан согтуурч элдэв янзын танхайн болон хүчингийн гэмт хэргүүдийг гаргасаар байна. Яагаад Монгол хүнээ  барилга дээр ажиллуулахгүй байгаа вэ гэх юм бол ерөөсөө л барилга дээр ажиллах хүн байхгүй байгаа л юм. Ажлын байрны асуудал очсон газар бүрт хөндөгдөж байна. Манай Засгийн газрын нэгдүгээрт тавьж буй зорилт маань иргэдээ ажлын байртай болгох. Энэ ажил маань шуурхай үр дүнгээ өгөх эсэх нь иргэд та бүхнээс шалтгаалах юм. Өнгөрсөн хавар шийдсэн томоохон бүтээн байгуулалтын шийдлүүд шинээр ажлын байр бий болгох нөхцөлийг бүрдүүлж байна. Он гарсаар Оюутолгойд ажиллагсдын тоо 1100 гаруй хүнээр нэмэгдэж, өнөөдөр тэнд 3600 гаруй монгол ажилчин ажиллаж байна. Ойрын жилүүдэд 6000 хүртэл ажлын байр нэмэгдэх хандлага байна.
                          Үүнээс гадна хувийн хэвшлийнхэн Өмнөговь аймгийн Ухаахудаг, Нарийн сухайт, Ховдын Хөшөөтийн нүүрсний орд, Сэлэнгийн Төмөртэйн орд газрын олборлолтыг эхлүүлж, түүнийг дагасан дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтын ажил өрнөж байна. Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын нутагт  анх удаа үндэсний мэргэжилтэн, ажилчдын хүч хөдөлмөрөөр дулааны цахилгаан станцыг барьж байгуулж байна. Ажлын байр олноор бий болох хандлага байна.

Хавтгайруулсан халамжийн бодлогыг зогсоох нь нэн чухал. Бид иргэдээ өөрсдөө төрөө харсан сэтгэлгээнд оруулаад байна. Ажил хийхийн оронд улсаас хэдэн төгрөг аваад гэртэй хэвтэж байх нь зарим хүмүүсийн дунд энгийн үзэгдэл болжээ. Улсад олон жил ажилласан хүн ганц ч жил ажиллаагүй хүнтэй адилхан эмнэлгийн тусламж авах нь зөв үү?

Бас нэг асуудал юу вэ гэвэл Монгол улсын төр жижиг дунд бизнес эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдэд хэтэрхий их дарамт үзүүлж байна. Мэргэжлийн хяналтын газар, татварийн байгууллага гэх мэт. Энэхүү хувийн сектирүүд нь 82% эзэлж байхад төр дарамт шахалтаа үзүүлсээр л байгаа нь тун харамсалтай. Бизнес эрхдэгчдийн хүслийг төрийн бодлогод оруулах нь чухал юм. Эдийн засгын чөлөөт байдлыг бий болгох хэрэгтэй. Жишээ нь Азийн дөрвөн бар улсуудын тоонд ордог Тайвань улс нь жижиг дунд бизнес эрхлэгчдийнхээ хүслийг төрийн бодлогтоо оруулж тэдний дэмжисэн зөв хууль тогтоомж гаргасан нь өдгөө тэрхүү улсын хөгжилийг авчирсан юм. Гэтэл манай орны хөдөлмөрийн тухай хууль бол ичмээр хууль. Нэн тэргүүнд бид уг хуулиа шинчлэх,засварлах,өөрчлөх хэрэгтэй. Одоо бид бүхэн маш чухал үедээрээ явж байна. Банканд байгаа мөнгийг эргэлтэнд оруулж зээл олгох хэрэгтэй. Болж өгвөл хүүгүй байх. Барьцаа тавьж зээл авах боломжгүй маш олон иргэд байгаа. Германд ийм иргэдээ төр нь батлан дааж авдаг. Монгол улсын төр ч гэсэн ийм байх боломжгүй гэж үү?